Abdij van Park in de kijker op Open Monumentendag 2022
De banden tussen Leuven en ‘Park’ zijn bijna 900 jaar oud. Graaf Godfried met de Baard stichtte de abdij in 1129 en schonk zijn jachtpark – vandaar ‘Park’ – aan de paters norbertijnen.
Restauratie Abdij van Park
In 2011 sloten de stad Leuven en de norbertijnen van Park een erfpachtovereenkomst. Dankzij een uniek samenwerkingsproject met vele partners en financiële steun van de Vlaamse overheid gingen de restauratie en herbestemming in 2012 van start. Open Monumentendag 2022 is meteen de aftrap van het jubileumjaar: 10 jaar restaureren en innoveren in Abdij van Park.
Vele restauraties in de parkabdij geven op 11 september hun geheimen prijs. Denk aan een muurschildering uit de 13e eeuw, stucplafonds en glasramen uit de 17e eeuw, het abtsverblijf … Uitzonderlijk kan je de kapittelzaal en de prachtige pandgang bewonderen, die nog volop in de steigers staan.
Ook na de restauratie blijft de abdij een belangrijke plek van zingeving, religie, erfgoed, cultuur, innovatie en duurzaamheid. ‘Traditie in vernieuwing en vernieuwing in traditie’ is dan ook de leuze van de abdij. “Behouden, beheren en maximaal integreren van (on)roerend erfgoed met de erfgoedgemeenschappen is trouwens een prioritaire doelstelling van het Leuvense meerjarenbeleidsplan 2020-25”, licht schepen van Onroerend Erfgoed Carl Devlies (CD&V) toe.
Sporen van paters norbertijnen in de stad
De abdij ligt buiten het centrum, maar toch waren de norbertijnen nadrukkelijk aanwezig in de stad. Ze stonden bijvoorbeeld mee aan de wieg van de universiteit en het College van Premonstreit in de Naamsestraat.
De norbertijnen speelden ook een rol in de bestemming van het Pauscollege. Ze waren het immers volstrekt oneens met de plannen van de Oostenrijkse keizer Jozef II om het Pauscollege eind 18e eeuw om te vormen en er een nieuwe Faculteit Theologie op te richten. Dit stuitte op verzet van de norbertijnen, omdat ze hun eigen paters in de abdij wilden blijven opleiden tot priester. Als tegenzet liet de Oostenrijkse procureur-generaal in 1789 de abdij plunderen door honderden soldaten, werden de nobertijnen op straat gezet en werd een deel van de inboedel publiek verkocht. Het was een voorbode van wat nog moest komen: de afschaffing van de abdij in 1797, de Franse tijd. Een gegidste rondleiding doet de bewogen geschiedenis van het Pauscollege uit de doeken. Je kan meteen ook een blik werpen op de ingrijpende restauratie en renovatie met als doel de historische staat van het gebouw te herstellen, te voldoen aan de huidige regelgeving voor studentenkamers en tegemoet te komen aan de nieuwe comforteisen voor studentenverblijven.
De norbertijnen van park hadden ook een toevluchtsoord of refuge in de stad. Het enige overblijfsel daarvan is huis Eygen Heerd in de Minderbroedersstraat 5. Op Open Monumentendag kan je er een gegidste wandeling volgen.
Ruime invloedssfeer
De Abdij van Park beheerde maar liefst zestien parochies. De norbertijnen van Park leverden er de pastoor, bouwden een kerk en een pastorie, én verstrekten allerlei diensten aan de parochianen. De jongste parochie is die van Heverlee. Speciaal voor Open Monumentendag gooit de pastoor de deuren van zijn pastorie en prachtige tuin in de Jules Vandenbemptlaan 2 open.
De norbertijnen bepaalden in Vinkenbos, een gehucht aan de Geldenaaksebaan, dat zich uitstrekte tot vlak onder de stadsmuren het sociale leven, en de abt had er rechterlijke macht. De paters stichtten er onder andere een handboogschuttersgilde. Archeologische opgravingen onthulden vijf eeuwen bewoningsgeschiedenis op het perceel van het cohousingproject De Sijs. De vondsten worden tentoongesteld in de tiendenschuur in de abdij. Ook de voormalige herberg en hoeve van de abdij getuigen nog van het verleden van Vinkenbos. De hoevegebouwen aan de ingang van de abdij, naast de Molenbeek, dateren uit 1643 en zijn nu in privéhanden. Enkele tientallen meters verderop had de abdij vanaf de 17e eeuw haar eigen herberg, inclusief paardenstallingen en huisbrouwerij: De Engel. Speciaal voor Open Monumentendag stellen de huidige eigenaars de voormalige herberg open.
Praktisch
Naast dit is er nog veel meer te ontdekken in Leuven op Open Monumentendag. Je vindt het volledige programma op www.leuven.be/openmonumentendag.Voor de meeste activiteiten moet je inschrijven. Wandelingen kan je individueel doen.
De gratis brochure vind je in stadskantoor, bij Visit Leuven (Naamsestraat 3), in de bibliotheek Tweebronnen (Rijschoolstraat 4), of aan de balie van Abdij van Park/PARCUM.
