Stop islamisering: vrije meningsuiting of hatespeech?

In een democratie is vrije meningsuiting een fundamentele hoeksteen. Iedereen - op enkele extremisten na - is daar over eens, tot ver over de partijgrenzen. En toch staat die vrije meningsuiting in het epicentrum van een licht verhit debat. Aanleiding is de uitspraak van een rechter die veroordelingen uitsprak voor leden van Voorpost. Nu zijn de jongens en meisjes van Voorpost geen doetjes maar officieel is het een actiegroep die strijdt voor de hereniging van Vlaanderen met Nederland. Verder voeren ze ook actie tegen de multiculturele samenleving en daar liep het mis. Voorpost ontrolde een spandoek met de slogan ‘Stop islamisering’ en dat leverde vier actievoerders een veroordeling op, inclusief celstraffen die niet erg goed werden gemotiveerd. Dat brengt ons bij de kernvraag: vrije meningsuiting of hatespeech die aanzet tot haat en/of geweld? Moeilijke kwestie en dat blijkt ook uit het politieke slagveld dat volgde op het vonnis. Bart De Wever (N-VA) stelt bijvoorbeeld dat je een mening niet voor de rechter brengt terwijl Meyrem Almaci van Groen dan weer vindt dat dergelijke uitingen onbestraft laten een heel slechte zaak is voor de nu al verregaande polarisatie. Feit is dat veel onwenselijke uitlatingen –niet zelden op sociale media- zoals bijvoorbeeld over homo’s amper leiden tot een veroordeling want die zaken moeten behandeld worden voor een hof van assisen. Niet haalbaar in de praktijk en bijgevolg komt er doorgaans niets van. De regering wil dergelijke zaken nu voor de correctionele rechter kunnen brengen en op zich is dat geen fout idee. Vraag is wel hoe je het begrip ‘hatespeech’ gaat invullen. Als ‘Stop islamisering’ leidt tot celstraffen dan is het scanderen van ‘Khaybar, Khaybar, o Joden, Mohammed's leger zal terugkeren’ tijdens een pro-Palestijnse manifestatie ziek in hetzelfde bedje. Begrijpelijk vanuit een emotioneel oogpunt maar minstens even vatbaar voor vervolging als de slogan van Voorpost. En wat te denken van ‘Dood aan het kapitalisme’? Is dat oproepen tot haat en/of geweld of is dat een uiting van afkeer tegen een samenlevingsmodel? Wat mij betreft het tweede maar een rechter zou zomaar anders kunnen oordelen. Conclusie? De grijze zone is groot en de wetgever moet opletten voor de vloek van het hellende vlak. Voor alle duidelijkheid: wie oproept tot geweld verdient dubbel en dik een veroordeling. Dat is de rode lijn maar morrelen aan de vrijheid van meningsuiting is een ander paar mouwen. Op de één of andere manier zal de wet erover moeten waken dat een mening uiten –ook een niet politiek correcte- moet kunnen in een vrije samenleving want als dat niet meer kan, is de democratie langzaam maar zeker op weg naar de uitgang.

Bart Mertens